Закон Рэспублікі Беларусь «Пра магістральны трубаводны транспарт» ад 09.01.2002 № 87-3 (з улікам змен ад 15.07.2011№2/1845) (далей – Закон) вызначае прававыя, эканамічныя і арганізацыйныя асновы рэгулявання адносін у вобласцімагістральнага трубаводнага транспарта, што выкарыстоўваецца для транспартавання нафты і скіраваны на забеспячэннеэфектыўнай, надзейнай і бяспечнай эксплуатацыі магістральных нафтаправодаў.
Гаворачы пра бяспеку эксплуатацыі, мы ў першую чаргу маем на ўвазе жыццё і здароўе людзей, навакольнае асяроддзе. Менавіта таму Закон прадугледжвае такое паняцце, як "Ахоўная зона магістральнага трубаправода".
Што такое ахоўная зона?
Паводле ст.1 гл.1 Закона, гэта тэрыторыя з асаблівымі ўмовамі землекарыстання, што прылягае да магістральнага трубаправода, патрэбная для забеспячэння бяспечнай эксплуатацыі магістральнага трубаправода.
Пры размяшчэнні некалькіх магістральных трубаправодаў у адным тэхнічным калідоры ўсталёўваецца адна для ўсіх магістральных трубаправодаў ахоўная зона.
Дзе вызначаюцца ахоўныя зоны?
Згодна п.11 Правілаў аховы магістральных трубаправодаў, зацверджаных пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 11.04.1998 №584 (з улікам змен ад 04.11.2007 №1452) (далей – Правілы), для забеспячэння бяспечнай эксплуатацыі трубаправодаў і кабеляў тэхналагічнай сувязі (пры любым выглядзе іх пракладкі) усталёўваюцца ахоўныя зоны:
уздоўж трас трубаправодаў, што транспартуюць нафту, прыродны газ, нафтапрадукты, нафтавы і штучныя вуглевадародныя газы, – у выглядзе пляцоўкі зямлі, абмежаванай умоўнымі лініямі, што праходзяць у 50 метрах ад восі трубаправода з кожнага боку;
уздоўж трасаў трубаправодаў, што транспартуюць нафту, прыродны газ, нафтапрадукты, нафтавы і штучны вуглевадародныя газы, – у выглядзе пляцоўкі зямлі, абмежаванай умоўнымі лініямі, што праходзяць у 50 метрах ад восі трубаправода з кожнага боку;
уздоўж трасаў шматнiтачных трубаправодаў – у выглядзе пляцоўкі зямлі, абмежаванай умоўнымі лініямі, што праходзяць на паказаных вышэй адлегласцях ад восяў крайніх трубаправодаў;
уздоўж падводных пераходаў – у выглядзе пляцоўкі воднай прасторы ад воднай паверхні да дна, складзенага паміж паралельнымі плоскасцямі, што адстаяць ад восяў крайніх нітак пераходаў на 100 метраў з кожнага боку;
уздоўж падводных пераходаў – у выглядзе пляцоўкі воднай прасторы ад воднай паверхні да дна, складзенага паміж паралельнымі плоскасцямі, што адстаяць ад восяў крайніх нітак пераходаў на 100 метраў з кожнага боку;
вакол тэхналагічных наладаў падрыхтоўкі прадукцыі да транспарта, галаўных і прамежкавых перапампоўчых і наліўных пампоўняў, рэзервуарных паркаў, кампрэсарных і газаразмеркавальных станцый, вузлоў вымярэння прадукцыі, наліўных і зліўных эстакад, станцый падземнага захоўвання газу, пунктаў падагрэву нафты, нафтапрадуктаў – у выглядзе пляцоўкі зямлі, абмежаванай замкнёнай лініяй, што адстаіць ад меж тэрыторый паказаных аб'ектаў на 100 метраў ва ўсе бакі.
Што забаронена ў ахоўных зонах?
Згодна п.16 Правiлаў, у ахоўных зонах трубаправодаў забаронена:
перасоўваць, засыпаць, пашкоджваць апазнавальныя і сігнальныя знакі, кантрольна-вымяральныя пункты; узводзіць любыя пабудовы і збудаванні;
трапляць на тэрыторыю ці адкрываць люкі, брамкі і дзверы неабслугоўваных узмацняльных пунктаў кабельнай сувязі, блок-боксаў сістэм тэлемеханікі, агароджаў вузлоў лінейнай арматуры, радыёрэлейных станцый, станцый катоднай і дрэнажнай абароны, лінейных і назіральных калодзежаў і іншых лінейных прылад, будынкаў і збудаванняў трубаправодаў, адкрываць і зачыняць краны і засаўкі, адключаць ці ўлучаць сродкі энергазабеспячэння і тэлемеханікі трубаправодаў;
уладкоўваць усялякага роду звалкі, выліваць растворы кіслот, салей і шчолачаў;
бурыць берагаўмацавальныя збудаванні, водапрапускныя прылады, земляныя і іншыя збудаванні (прылады), якія засцерагаюць трубаправоды ад разбурэння, а прылеглую тэрыторыю і навакольную мясцовасць – ад аварыйнага разліву транспартуемай прадукцыі;
кідаць якары, праходзіць з аддадзенымі якарамі, ланцугамі, лотамі, валакушамі і траламі, вырабляць днопаглыбныя і землечарпальныя працы;
разводзіць агонь і месціць якія-небудзь адкрытыя ці зачыненыя крыніцы агню;
чыніць самавольныя, не ўзгодненыя з прадпрыемствамі трубаводнага транспарта раскопы і земляныя працы, а таксама ўжыццяўляць усялякага роду дзеянні, якія могуць парушыць нармальную эксплуатацыю трубаправодаў, сродкаў тэхналагічнай сувязі і тэлемеханікі, або прывесці да іх пашкоджання.
Згодна п.17 Правілаў, у ахоўных зонах трубаправодаў без пісьмовага дазволу прадпрыемстваў трубаправоднага транспарту забараняецца:
высаджваць дрэвы і хмызнякі ўсіх выглядаў, складаваць кармы, угнаенні, матэрыялы, сена і салому, месцаваць канавязі, утрымліваць жывёлу, выдзяляць рыбапрамысловыя пляцоўкі, чыніць здабычу рыбы, а таксама водных жывёл і раслін, уладкоўваць вадапоі, чыніць колку і нарыхтоўку лёду;
майстраваць і здзяйсняць праезды і пераезды праз трасы трубаправодаў, уладкоўваць стаянкі аўтамабільнага транспарту, трактароў і механізмаў, месціць гароды;
чыніць меліярацыйныя работы, майстраваць арашальныя і асушальныя сістэмы;
вырабляць горныя, будаўнічыя, мантажныя і выбуховыя работы, планаванне грунту (пісьмовы дазвол на вытворчасць выбуховых работаў у ахоўных зонах трубаправодаў выдаецца толькі пасля падання прадпрыемствам, што вырабляе гэтыя работы, адпаведных матэрыялаў, прадугледжаных Адзінымі правіламі бяспекі пры выбуховых працах, зацверджанымі Дзяржпрамнаглядам);
вырабляць геолагаздымачныя, пошукавыя, геадэзічныя і іншыя вышукальніцкія работы, звязаныя з уладкаваннем свідравін, шурфаў і ўзяццем проб грунту (апроч глебавых узораў).